...تـــــــــــــــــــــــــــــا خــــــــــــــــــــــــــدا

در باب اهمیت روایت ترتیب نزول ابن عباس در بی روایات ترتیب نزول و نیز ترتیب نزولهای دیگری که دیگران ارائه داده اند؛ مطالبی را تحقیق نموده ام که ارائه آن را خالی از لطف نمی بینم.

درست است که همه راویان ترتیب نزول،‌ جز حضرت علی علیه السلام مستقیما شاهد نزول تمام سوره های قرآن نبوده­ اند و لذا می­توان گفت که نقلشان مرسل است؛ اما با این وجود موجب عدم اطمینان به آن روایات نمی­ شود، زیرا بر اساس شواهد و قراینی می­ توان رسیدن سند به آن حضرت و یا صحابه دیگری که شاهد نزول سوره­ های قرآن بوده ­اند را احراز نمود و نیز ابن عباس خود سه سال شاهد نزول سوره­ های قرآن بوده­ و در عین حال ایشان خود إذعان داشته­ اند که قسمت اعظم علم تفسیر را از امام علی علیه السلام کسب نموده است. با توجه به این که ترتیب نزول سوره­ ها از حضرت علی علیه السلام نیز روایت شده؛ ‌می­توان به حدس قوی گفت که ابن عباس ترتیب نزول خود را از آن حضرت أخذ نموده است.[1]

 مؤید این نظر مقایسه مصحف امام صادق علیه السلام(که همان ترتیب نزول رسیده از امام علی علیه السلام است) با مصحف ابن عباس است که نتیجه این مقایسه مشاهده اختلافهایی بسیار اندک می باشد. این دو مصحف به شدت به هم شبیه می باشند؛ تا جایی که گفته اند ترتیب سوره­های مصحف امام علی علیه السلام مانند ترتیب مصحف ابن عباس بوده است؛ چرا که در مقایسه ترتیب مصحف ابن عباس با مصحف امام صادق علیه السلام گفته شده است که، این دو مصحف ترتیبی بر طبق ترتیب نزول دارند و مصحف امام صادق علیه السلام احتمالا همان مصحف امام علی علیه السلام است که به علویون به ارث رسیده و حفظ شده است.[2]  

و نیز این ترتیب از سوی اکثریت علماء مورد وثوق قرار گرفته است، و  روایات آن را داری طرق و اسانید برشمرده اند و به آن اعتماد نموده اند.[3]

مطالب مرتبط: ارتباط تناسب آیات با ترتیب و اسباب نزول